حضانت فرزند بعد از طلاق بر عهده کیست؟ [برای فرزند دختر و پسر]
خانواده، از مهمترین ارکان هر جامعهای است. با اینکه اکثر شرایط و ارکان این نهاد بر معیار عرف تعیین میشود؛ اما گاهی اوقات قانونگذار به ناچار ورود کرده و قوانینی را برای طرفین مقرر میکند. یکی از این موارد، حق حضانت فرزند است. حال اینکه تعریف حضانت چیست؟ حضانت فرزند بعد از طلاق به عهده کیست؟ و چه شرایطی دارد؟ از مسائلی است که در قانون مورد اشاره قرار گرفتهاند. ازاینرو، بهتر است با این قوانین آشنا باشید تا اطلاعات شما در این زمینه افزایش یابد. با ما همراه باشید.
منظور از حضانت چیست؟
قانون بهطور صریح، تعریف دقیقی را از حضانت مطرح نکرده است؛ هرچند که بهتر بود تعریف جامعی از حضانت مطرح میکرد. در موادی از قانون مانند ماده 1169، 1170، 1171، 1172، 1173 و…، بحثهایی از حضانت مطرح شده است که توجه به آنها خالی از لطف نیست.
در قانون حمایت از خانواده نیز موادی در باب حضانت فرزند بعد مطرح شده و این امر اهمیت مسئله را از نظر قانونگذار نشان میدهد. زیرا بهطورکلی، حضانت تاثیر زیادی را بر کودک و آینده او میگذارد و قانونگذار هرگز نمیخواهد که یک کودک ناشی از مشکلات و اختلافات خانوادگی به بیراهه کشیده شود.
«حضانت» به معنای نگهداری از فرزند است و در این خصوص، تفاوتی میان فرزند پسر و یا دختر نیست. همچنین، حضانت کودکان با والدین آنها بهصورت اشتراکی است؛ اما گاهی اوقات والدین از یکدیگر طلاق میگیرند و یا به دلایلی، جدا از یکدیگر زندگی میکنند. در اینجاست که بحث حضانت فرزند بعد از طلاق مطرح میشود و اینکه آیا این حق را باید به مرد داد یا به زن؟
حضانت فرزند دختر
در ماده 1169 قانون مدنی سابق، برای حضانت فرزند دختر و پسر تفاوتهایی قائل شده بود؛ تا اینکه در سال 1382، این ماده تغییر کرد و این تفاوت نیز برداشته شد. هماکنون ماده 1169 قانون مدنی در مورد حضانت فرزند دختر اشعار میدارد که مادر تا 7 سالگی این تکلیف را بر عهده خواهد داشت و پس از آن، حضانت به پدر سپرده خواهد شد.
هرچند که این ماده در همهجا یکسان نیست و طی شرایطی و با اجازه دادگاه و یا توافق طرفین، امکان دادن حضانت دختر به مادر حتی پس از هفت سالگی نیز وجود دارد. البته در ادامه به بررسی دقیقتر حضانت فرزند بعد از طلاق میپردازیم.
حضانت فرزند پسر
طبق ماده 1169 قانون مدنی، حضانت فرزند تا 7 سالگی با مادر و پس از آن با پدر است. در این خصوص تفاوتی میان فرزند دختر و پسر نیست و این ماده در مورد جنسیت فرزند نظر جداگانهای را مطرح نکرده است. با این حال، باید توجه داشت که اگر منزل پدر و مادر از یکدیگر متفاوت باشد، هر یک از والدین که حضانت ندارند میتوانند در موعد و مکانی که دادگاه تعیین میکند، فرزند خود را ملاقات کنند. این حقی است که در ماده 1174 قانون مدنی مورد توجه قرار گرفته است.
البته این تصمیم قانونگذار که فرزند برای رشد و بلوغ فکری و اجتماعی نیاز به ملاقات هم پدر و هم مادر خود دارد، یک خبر خوب محسوب میشود. در این بخش میخواهیم بحث حضانت فرزند بعد از طلاق برای فرزند پسر را بررسی کنیم.
جهت دریافت مشاوره تلفنی درباره حضانت فرزند بعد از طلاق و یا اعطای وکالت، از طریق دکمههای زیر با ما تماس بگیرید.
حضانت فرزند پسر بعد از طلاق با کیست؟
حضانت فرزند پسر بعد از طلاق بسته به سن او متفاوت است. اگر پسر زیر 7 سال سن داشته باشد، بر اساس ماده 1169 قانون مدنی، حضانت وی با مادر خواهد بود. البته باید توجه داشت که در این زمان نفقه فرزند با پدر است. در بازه زمانی 7 تا 15 سال، حضانت فرزند پسر با پدرش خواهد بود.
این امر معمولا ثابت است؛ مگر اینکه بر اساس تبصره ماده 1169 قانون مدنی، اختلافی پیش آید و دادگاه شرایط دیگری را تعیین کند. اما در مورد حضانت فرزند پسر بعد از 15 سال، خود پسر تصمیمگیرنده است که قصد دارد نزد کدامیک از والدین خود زندگی کند. اگر همچنان سوالی در خصوص حضانت فرزند بعد از طلاق دارید، در بخش نظرات بنویسید تا وکلای ما پاسخ دهند.
بعد از طلاق حضانت فرزند دختر با کیست؟
در مورد حضانت فرزند دختر بعد از طلاق نیز به همان شیوهای که گفته شد عمل میشود و تفاوتی از این نظر نمیتوان قائل شد. اگر دختر زیر 7 سال باشد، حضانت وی به مادرش میرسد. در بازه زمانی 7 تا 9 سال به پدر و پس از آن نیز، خود تصمیمگیرنده است که میخواهد نزد کدامیک از والدین خود زندگی کند.
نکته قابل ذکر این است که حق حضانت فرزند بعد از طلاق از توسط دادگاه تعیین میشود و والدین نمیتوانند با سلیقه شخصی، حق حضانت را از دیگری سلب کنند. طبق ماده 1175 قانون مدنی، این حق توسط قانون تعیین خواهد شد و در صورتی که کسی به صورت خودسرانه مانع حضانت دیگری شود، با برخورد قانونی مواجه میگردد. مستند این امر، قانون حمایت از خانواده است.
سن حضانت
سن حضانت تا قبل از 7 سالگی کاملا یکسان و تعیینشده است. اما بعد از 7 سالگی بنا بر جنسیت طفل متفاوت خواهد بود که در بخش بالا (حضانت فرزند بعد از طلاق) مورد بحث قرار گرفت.
حضانت فرزند بعد از فوت پدر
بر اساس ماده 1171 قانون مدنی، در صورت فوت یکی از «ابوین»، حضانت با فردی است که در قید حیات است. به بیان دیگر، پس از فوت پدر با اینکه جد پدری ولایت طفل را بر عهده دارند، اما حق نگهداری طفل به مادر واگذار میشود.
شرایط حضانت فرزند بعد از طلاق
اگر در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر و مادر، بیم آن رود که سلامت طفل در معرض خطر است، دادگاه میتواند حضانت فرزند را از آنها بگیرد. این امری است که در ماده 1173 قانون مدنی ذکر شده است.
همچنین، اگر ابوین خارج از حدود متعارف به تنبیه طفل بپردازند، یکی از راههای برخورد قانونی با آنها گرفتن حضانت فرزند است. بنابراین، حضانت فرزند بعد از طلاق به شرایط پدر و مادر نیز بستگی دارد.
عدم صلاحیت پدر برای حضانت
بر اساس قانون مدنی، اموری مانند اعتیاد، شهرت به فحشا، فساد اخلاقی، ابتلا به جنون و یا بیماریهای روانی خطرناک، سوءاستفاده از طفل و یا ضربوجرح خارج از متعارف، از مواردی است که عدم صلاحیت پدر را برای حضانت طفل میرساند. این امور در ماده 1173 قانون مدنی ذکر شده است.
همانطور که به نظر میرسد، اعمال مذکور در این ماده بسیار عام و وسیع هستند و میتوان تفسیرهای متعددی را از آنها داشت. به همین علت، در این خصوص نظر دادگاه و قاضی مجرا خواهد بود. بنابراین، نتیجه میگیریم که حضانت فرزند بعد از طلاق به موارد متعددی بستگی دارد.
سلب حضانت فرزند از مادر
همانطور که ذکر شد، قانونگذار در شرایط و سنین خاصی، حضانت فرزند را به مادر سپرده است. اما این امر ممکن است تحت تاثیر شرایطی تغییر یابد. اگر مادر مجددا شوهر کند و یا اینکه در حین حضانت به جنون مبتلا شد، حضانت از وی گرفته خواهد شد.
همچنین، اموری مانند اعتیاد مادر و شهرت وی به فساد و فحشا نیز میتوانید موجب سلب حضانت از وی شود؛ که موارد آن در ماده 1173 قانون مدنی آمده است. ازاینرو، بهتر است در بحث حضانت فرزند بعد از طلاق، به این نکات نیز توجه شود.
سخن پایانی
در این مطلب سعی کردیم بحث حضانت فرزند بعد از طلاق را چه برای فرزند پسر و چه فرزند دختر، بهطور کامل پوشش دهیم. امیدواریم توانسته باشیم ابهامات شما را در این خصوص برطرف کرده باشیم. اگر کماکان سوالی دارید که پاسخ آن را دریافت نکردید، در بخش دیدگاهها بنویسید تا وکلای مجموعه «وکیل با من» شما را راهنمایی کنند. همچنین، اگر نیاز به پاسخ فوری یا راهحلهای حقوقی مناسب دارید، میتوانید همین حالا مشاوره حقوقی تلفنی دریافت کنید.