مفهوم و فواید مهریه عندالاستطاعه چیست؟ + [بررسی همه شرایط]

زن و مرد در هنگام عقد، مالی را به‌عنوان مهریه در نظر می‌گیرند. اما در برخی موارد طرفین هیچ اطلاعی از قوانین مربوط به مهریه ندارند و حتی بسیاری از آن‌ها به این جمله کلیشه‌ای بسنده می‌کنند: «مهریه را کی داده و کی گرفته!» اما این موضوع در آینده مشکلات فراوانی را برای طرفین به وجود می‌آورد. اگر شما هم تفاوت مهریه عندالاستطاعه و عندالمطالبه را نمی‌دانید و اطلاعی در خصوص انواع مهریه ندارید، این مطلب مناسب شما است. در این بخش به تعریف مهریه عندالاستطاعه، شرایط، مزایا، نحوه دریافت و تغییر آن می‌پردازیم.

مهریه عندالاستطاعه چیست؟

مهریه مالی است که ضمن عقد نکاح، زوج تعهد می‌کند به زوجه بپردازد. برای مثال، ۵۰۰ سکه بهار آزادی به‌عنوان مهریه تعیین می‌شود.

مهریه در دو نوع می‌باشد که نوع رایج آن عندالمطالبه است. یعنی هر زمانی که زوجه مهریه خود را طلب کند، زوج باید آن را پرداخت نماید. نوع دوم مهریه عندالاستطاعه است. یعنی زمانی زن می‌تواند آن را دریافت کند که مرد استطاعت مالی داشته باشد.

شرایط مهریه عندالاستطاعه

درصورتی‌که مهریه عندالاستطاعه باشد، زوجه برای دریافت آن باید مالی به غیر از «مستثنیات دِین» معرفی کند. برای مثال، چنانچه مهریه زن ۱۰۰ سکه است و زوج نیز توانایی پرداخت آن را دارد، زوجه می‌تواند به میزان مهریه‌ای که دارد، دارایی‌های همسرش را به دادگاه معرفی کند.

فواید مهریه عندالاستطاعه

نحوه تغییر عندالاستطاعه به عندالمطالبه در قانون جدید

هنگامی‌که صیغه عقد بین زوجین جاری و ثبت می‌شود، سردفتر در مورد مهریه عندالاستطاعه و عندالمطالبه توضیحات لازم را به زوجین ارائه می‌کند. ازاین‌رو، زوجین در آن لحظه می‌توانند تصمیم بگیرند که مهریه از چه نوعی باشد. اما اگر بعدا نظر زوجین تغییر کرد، مجددا می‌توانند نسبت به تغییر آن اقدام کنند.

در این شرایط، زن و شوهر حتی بعد از ثبت عقد نیز می‌توانند به دفتر ثبت ازدواجی که نکاح خود را در آنجا ثبت کرده‌اند مراجعه کرده و درخواست تغییر مهریه عندالاستطاعه به عندالمطالبه یا برعکس را ارائه کنند.

جهت مشاوره درباره مهریه عندالاستطاعه و یا اعطای وکالت به وکلای متخصص خانواده، از دکمه‌های زیر استفاده کنید.

تکلیف مهریه عندالاستطاعه در طلاق چیست؟

در صورت توانایی مالی مرد، هر زمان که زن مهریه خود را مطالبه کند، می‌تواند مهریه را دریافت کند. اما اگر مرد توانایی مالی نداشته باشد، مهریه‌ای پرداخت نخواهد شد. در ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی به این موضوع اشاره شده است که «هر زمان مرد بخواهد همسر خود را طلاق دهد، این اختیار را دارد. اما باید تمام حق و حقوق مالی او را بپردازد.»

برخی از صاحب‌نظران حقوق، مهریه عندالاستطاعه را مغایر با ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی می‌دانند. اما در واقع این نوع مهریه نیز در قانون وجود دارد و زوجین می‌توانند به خواست خود آن را انتخاب نمایند.

چگونه مهریه عندالاستطاعه را بگیریم؟

جهت گرفتن مهریه عندالاستطاعه، زوجه با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی دادخواست مطالبه مهریه را به همراه فهرستی از اموال زوج تنظیم کرده و به ثبت می‌رساند. این دادخواست به دادگاه خانواده ارجاع شده و بعد از رسیدگی، زوج موظف به پرداخت مهریه عندالاستطاعه از اموال خود خواهد شد.

اگر زن تمایل داشته باشد که مهریه عندالاستطاعه را از طریق اجرائیه ثبت بگیرد، باید به دفتر ثبت ازدواجی که عقد را در آن ثبت کرده است مراجعه کند و از سردفتر درخواست صدور اجرائیه مهریه را داشته باشد. پس از ثبت درخواست اجرائیه صادر می‌شود و به زوج ابلاغ می‌شود که اخیرا مطالبه از طریق ثبت الزامی است و سپس از طریق دادگاه پیگیری می‌شود.

گفتنی است، اگر در مهلتی که تعیین شده مرد نسبت به ابلاغیه بی‌اعتنایی کند، زوجه در اجرائیه ثبت اسناد پرونده تشکل می‌دهد. در نهایت استعلام‌های لازم در جهت شناسایی و توقیف اموال زوج گرفته خواهد شد.

آیا مهریه عندالاستطاعه قسطی می‌شود؟

در این نوع مهریه قسطی کردن مهریه بی‌معنی است و این امکان وجود ندارد که زوج دادخواست اعسار را تقدیم دادگاه نماید. در مهریه عندالمطالبه اگر مرد توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، یا باید آن را قسطی کند یا به زندان برود. اما اگر مهریه از نوع عندالاستطاعه باشد، درصورتی‌که مرد توانایی پرداخت را نداشته باشد مهریه او نه قسطی می‌شود و نه به زندان می‌رود.

در واقع باید قوانین به سمت‌وسویی حرکت کند که مهریه بر اساس توان پرداخت تعیین شود؛ که نه زن و نه مرد از لحاظ حق و حقوق قانونی ضرر نکنند.

تصورات غلط رایجی نیز در مورد مهریه وجود دارد. اینکه زوجه فقط در زمان طلاق مهریه خود را مطالبه می‌کند یا اینکه بر اساس قانون جدید هر اندازه مهریه تعیین شود، زوج فقط 110 سکه پرداخت می‌کند. این موارد تفاسیر غلطی از قوانین است که در بین مردم رایج است.

مهریه عندالاستطاعه زندان دارد؟

خیر، برای مهریه عندالاستطاعه دستور جلب صادر نمی‌شود. به دلیل اینکه فقط در صورت داشتن دارایی، مهریه از زوج گرفته می‌شود. بنابراین اگر زوج دارایی نداشته باشد، برای مهریه به زندان نخواهد رفت.

چنانچه دارایی مرد به اندازه مهریه باشد و نخواهد آن را پرداخت کند، اموال وی توقیف خواهد شد. اگر هم زوج بخواهد اموال خود را برای فرار از پرداخت مهریه به فرد دیگری به‌صورت صوری منتقل کند، با مجازات‌های قانونی مواجه خواهد شد.

سخن پایانی

ما در این بخش تلاش کردیم تا مفهوم مهریه عندالاستطاعه و جزئیات آن را برای شما شرح دهیم. چنانچه سوالی دارید، می‌توانید در بخش نظرات از ما بپرسید. همان‌طور که قبل از ازدواج مشاوره خانواده لازم است، باید مشاوره حقوقی نیز برای زوجین انجام شود تا از حق و حقوق قانونی خود اطلاع پیدا کنند. همچنین، اگر با مشکلی در این خصوص مواجه شده‌اید، توصیه می‌کنیم از وکیل متخصص خانواده کمک بگیرید.