مفهوم و مجازات گزارش خلاف واقع چیست؟

فساد در سیستم اداری و دادگستری هر کشوری امری ناپسند است و اثرات بدی را از خود بر جای می‌گذارد. گزارش خلاف واقع نیز از آن دسته جرائمی است که در این خصوص قابل طرح است. این اقدام در قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده و به‌طورکلی، می‌توان گفت مجازات‌های مختلفی برای آن در نظر شده است. اینکه شرایط وقوع جرم گزارش خلاف واقع چیست؟ چه عناصری در این جرم دخالت دارند؟ روش‌های اثبات آن چیست؟ و چه مجازاتی برای آن در نظر گرفته شده است؟، مطالبی است که در ادامه خدمت شما عرض خواهیم کرد. اگر این موضوع یکی از نگرانی‌های شما است، تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

منظور از جرم گزارش خلاف واقع چیست؟

قانون‌گذار در ماده 711 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، به بحث جرم گزارش خلاف واقع و یا برخلاف حقیقت پرداخته است. بر اساس این ماده، اگر ضابطین دادگستری یا مامورین صلاحیت‌دار از اماکن ماده 704، 705، 708 و همچنین، اشخاص ماده 710 مطلع بوده و به مقامات ذیصلاح گزارش ندهند یا برخلاف واقع گزارش دهند، به حبس و شلاق مندرج در این ماده محکوم خواهند شد. در این خصوص، ذکر مصادیق این چهار ماده نیز ضروری به نظر می‌رسد:

1. ماده 704 در خصوص مراکز شرب خمر است. از نظر فقهی منظور از «خمر»، هر چیزی دانسته شده که تناول کردن آن مستی آورد. ازاین‌رو، به نظر می‌رسد که این موضوع به شراب محدود نمی‌شود.

2. ماده 705 در خصوص مراکزی است که در آنجا قماربازی می‌شود. به نظر می‌رسد لزوم فعالیت مستمر در این مراکز، شرط ماده 705 نمی‌باشد.

3. ماده 708 نیز در مورد قمارخانه است. در این خصوص، به نظر می‌رسد که منظور از قمارخانه، مکانی است که در آن نوعی استمرار فعالیت قمار وجود داشته باشد.

4. ماده 710 در خصوص افرادی است که در مراکز قمارخانه‌ها یا مصرف مشروبات الکلی قبول به خدمت نمایند یا در دایر کردن آنها کمک کنند. به نظر می‌رسد آگاهی از فعالیت این مراکز، شرط وقوع جرم است. بنابراین، کارگرانی که در دایر کردن یک قمارخانه یا مرکز مصرف مشروبات الکلی کمک کنند؛ درحالی‌که از فعالیت آن مرکز آگاهی نداشته باشند، مشمول ماده 710 نمی‌باشند.

ارکان جرم گزارش خلاف واقع به زبان ساده

رکن مادی این جرم اعم از فعل یا ترک فعل است. به بیان دیگر، یک فرد کاری را که وظیفه او بوده انجام نداده و یا اینکه برخلاف واقعیت، گزارش خود را اعلام کرده است. این نکته‌ای است که در تحقق جرم گزارش خلاف واقع باید حتما مورد توجه قرار بگیرد. همچنین، در ماده 711 قانون مجازات اسلامی نیز این شرط به صراحت ذکر شده است.

رکن معنوی این جرم سوءنیت مامور صلاحیت‌دار یا ضابط دادگستری است. به این معنا که خود فرد از واقعیت آگاهی داشته و به عمد گزارش خود را ارسال نکرده یا اینکه بر خلاف واقعیت گزارش کرده است. بنابراین، در صورتی که مامور نیز از واقعیت ماجرا باخبر نباشد و یا اینکه اشتباه در درک واقعیت داشته باشد، مشمول این ماده نخواهد بود.

عنصر قانونی گزارش خلاف واقع نیز در ماده 711 قانون مجازات اسلامی ذکر شده است. علاوه بر آن، این جرم در قانون جرائم نیروهای مسلح نیز ذکر شده است و آن خاص نیروهای مسلح می‌باشد.

برای مشاوره در خصوص جرم گزارش خلاف واقع و یا اعطای وکالت به وکیل پایه یک دادگستری، از دکمه‌های زیر استفاده کنید.

تفاوت جعل و گزارش خلاف واقع چیست؟

ما در یک مقاله به‌طور مفصل درباره جرم «جعل» صحبت کرده‌ایم و پیشنهاد می‌کنیم حتما آن را مطالعه کنید. جعل با گزارش خلاف واقع تفاوت‌های زیادی دارد. جعل زمانی به وجود می‌آید که فرد در نوشته‌های از پیش تعیین شده دست ببرد و آن را تغییر دهد و یا اینکه سند غیر واقعی را واقعی جلوه دهد. درحالی‌که در گزارش خلاف واقع، فرد به دنبال این نیست که سند غیر واقعی را واقعی جلوه دهد، بلکه قصد دارد گزارشی خلاف واقعیت را گزارش کند. بنابراین، این دو موضوع کاملا با هم متفاوت هستند.

از طرفی دیگر، عنصر موجود در جعل، «عنصر ضرری» است. یعنی فرد دیگری باید حتما متحمل ضرر شود. درحالی‌که در گزارش خلاف واقع، همیشه ضرر در کار نیست و این عنصر، ثابت نمی‌باشد. گفتنی است، ماده‌های قانونی این جرائم با یکدیگر متفاوت بوده و بهتر است کمی درباره آن آگاهی داشته باشید. چنانچه کارمند دولتی اقدام به جعل اسناد رسمی نماید، مطابق ماده 532 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، محکوم می‌شود و چنانچه اقدام به جعل «مفادی اسناد» نماید، مطابق ماده 534 محکوم خواهد شد.

راه‌های اثبات گزارش خلاف واقع در قانون

اثبات جرم گزارش خلاف واقع کار آن‌چنان دشواری به نظر نمی‌رسد. به‌طورکلی، از روش‌های اثبات جرائم می‌توان به اقرار، علم قاضی، شهادت و… اشاره نمود. در این خصوص، هرکدام از این موارد می‌تواند ثابت‌کننده جرم گزارش خلاف واقع باشد.

از طرفی دیگر، در خصوص ارتکاب جرم ماده 711 فرقی نمی‌کند که مباشر آن نیروهای مسلح و نیروهای انتظامی باشد یا خیر؛ بلکه تنها کافی است مأمور صلاحیت‌دار و ضابط دادگستری مرتکب آن گردد.

حالات مختلف معاونت در گزارش خلاف واقع

معاون در جرائم، به کسی گفته می‌شود که در وقوع یک جرم پیش از ارتکاب آن، امکان ارتکاب را برای فرد راحت‌تر کند. حال می‌تواند ترفند جرم را به وی یاد دهد؛ یا اینکه وی را تحریک و وسوسه کند و یا حتی زمینه ارتکاب جرم را برای فرد مرتکب آسان‌تر کند.

بنابراین، معاونت می‌تواند به طرق مختلفی انجام شود و حالت محدودی ندارد. معاونت در مورد جرم گزارش خلاف واقع نیز امری متصور است. تنها کافی است دو شرط «وحدت قصد» و «اقتران زمانی» در این خصوص وجود داشته باشد.

حکم و مجازات گزارش خلاف واقع پلیس در قانون ایران

بهتر است بدانید، ماده 78 قانون جرائم نیروهای مسلح، به بحث گزارش خلاف واقع پرداخته است. در این خصوص، بستگی به این امر دارد که گزارش خلاف واقع پلیس در مورد چه مسئله‌ای باشد. اگر گزارش خلاف واقع در مورد شکست جبهه اسلام یا تلفات جانی باشد، مرتکب به «مجازات محارب» محکوم می‌گردد.

اگر در مورد مسائل امنیتی داخلی و خارجی یا امور جنگی باشد، مرتکب به حبس از دو تا پنج سال و در صورتی که در مورد تخلفات نظامی باشد، مرتکب به حبس از 3 ماه تا 1 سال محکوم خواهد شد.

در سایر موارد، مرتکب به سه تا شش ماه حبس و یا 74 ضربه شلاق تعزیری محکوم می‌گردد. این مجازات نیز از ماده 711 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات قابل اثبات است.

لازم به ذکر است گزارش خلاف واقع جزو جرائم غیر قابل گذشت است. به این معنا که شروع پیگیری و اجرای مجازات نیازی به حضور شاکی خصوصی ندارد و توسط دادسرا پیگیری خواهد شد. زیرا این جرم جنبه عمومی داشته و به همین دلیل نیز مورد توجه قانون‌گذار گرفته است. همان‌طور که می‌دانید، پیچیدگی‌های خاص این جرم بسیار قابل تأمل است و در صورت نیاز بهتر است از یک وکیل کیفری مشورت بگیرید.

سوالات متداول