اظهارنامه چیست؟

اظهارنامه سندی عادی به شمار می‌رود که در آن، فرد خواسته خود را که چه مطالبه باشد و چه تسلیم، با فرد دیگری در میان می‌گذارد و از طریق اظهارنامه به آن خواسته، شکل قانونی و رسمی می‌دهد. در این صورت، قانون آن خواسته را به رسمیت خواهد شمرد و می‌توان از طریق آن اقامه دعوا نمود.

دیگر قابلیت اظهارنامه، امکان استفاده از آن قبل از تقدیم دادخواست است. هر فردی این حق را دارد که قبل از تقدیم دادخواست، اظهارات خود را در زمینه قرارداد یا تعهدی با طرف دوم، از طریق قانونی و رسمی به وی ابلاغ کند که اظهارنامه این امکان را فراهم آورده است.

در تنظیم اظهارنامه حقوقی باید نام، نام خانوادگی، نشانی شخص اظهارکننده و مخاطب، موضوع اظهارنامه، خلاصه اظهارات و خلاصه جواب در آن ثبت شده باشد. همچنین در موضوع اظهارنامه، مطلب باید به شکل شفاف، کوتاه، به دور از هرگونه بی ادبی، بی نزاکتی، افترا و نشر اکاذیب مطرح گردد تا اظهارنامه توسط مراجع ارسال‌کننده برگشت نخورد.

موارد استفاده از اظهارنامه

نوشتن اظهارنامه یکی از مراحل ضروری اقامه دعوی نیست، اما در مواردی ارسال اظهارنامه ضرورت دارد و تا این کار صورت نگیرد، نمی‌توان اقامه دعوا کرد.

طبق ماده 13 قانون روابط موجر و مستأجر 1356: هنگامی که موجر از تحویل ملک امتناع کند، مستاجر مکلف است با ارسال اظهارنامه از مالک، تحویل ملک را تقاضا کند.

طبق بند 9 ماد ه 14 قانون روابط موجر و مستأجر 1356: اگر مستاجر به شکل مداوم اجاره‌بهای ملک را پرداخت نکند، موجر می‌تواند برای وی اظهارنامه فرستاده و خواستار اجاره‌بها یا تخلیه ملک شود.

طبق تبصره 2 ماده 10 مکرر قانون تملک آپارتمان‌ها: اگر مالکان آپارتمان‌ها بدهی داشته باشند، شخص طلبکار می‌تواند از طریق اظهارنامه به گرفتن حق خود اقدام کند.

طبق ماده 129 قانون تجارت: اگر در یک شرکت ثبتی شراکتی، هر کدام از شرکا از دیگری طلب داشته باشد، از طریق اظهارنامه می‌تواند از دارایی‌های شرکت یا طریق دیگر، حق خود را مطالبه کند.

طبق ماده ۱۷۱ قانون آیین دادرسی مدنی در دعوای رفع تصرف عدوانی: اگر سرایدار، خادم، کارگر و به‌طورکلی هر امین دیگری، پس از 10 روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه مالک یا کسی که حق مطالبه دارد، آن ملک را ترک نکند، ادامه اقامت در آن محل تصرف عدوانی محسوب می‌شود.

باید به این نکته توجه کرد که فرستادن اظهاریه به‌جز در موارد لازم و ضروری، ممکن است عواقب و مشکلاتی را برای شخص اظهارکننده به همراه داشته باشد. برای جلوگیری از این موضوع حتما باید قبل از ارسال اظهارنامه، به موارد قانونی لازم آگاهی کافی داشته و از مشاوران حقوقی ماهر، مشورت‌های لازم صورت گرفته باشد.

اظهارنامه رسمی چیست؟

اظهارنامه برای این‌که شکل قانونی و رسمی به خود بگیرد، باید در سه نسخه تهیه گردد. یک نسخه از آن در دادگستری بایگانی شده، نسخه دیگر به شخص اظهار شده ابلاغ می‌گردد و نسخه آخر نیز به همراه پاسخ طرف اظهار شده یا نتیجه ابلاغ، به نزد اظهار کننده ارسال می‌شود. برای رسمیت بخشیدن به اظهارنامه و سایر اوراق قضایی، باید به مجتمع‌های قضایی رسمی مراجعه کرد و تمبر و اوراق قضایی را از آن جا تهیه نمود.