اوراق قضایی چیست؟

در هر پرونده قضایی، محتویات پرونده را اوراق قضایی می‌نامند؛ که به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. ما در این بخش، به معرفی انواع اوراق قضایی حقوقی می‌پردازیم.

انواع اوراق قضایی

۱. دادخواست

برگه‌ای که برای احقاق حق به امور قضایی تقدیم می‌شود را دادخواست می‌گویند. برای این منظور، وزارت دادگستری برگ قضایی و چاپی ویژه‌ای را در اختیار عموم قرار داده و اصحاب دعوا و وکیل‌های آنان باید مشخصات خود و آدرس طرفین دعوا را به زبان فارسی در آن درج کنند.

۲. اظهارنامه

یکی دیگر از اوراق قضایی اظهارنامه است که مانند دادخواست، فرم قضایی مخصوصی دارد. در این نوع از اوراق قضایی، هر فردی می‌تواند اظهارات خود را راجع به تعهد و قرارداد با شخص حقیقی و حقوقی دیگری را به شکل رسمی و قانونی به وی ابلاغ کند.

۳. اخطاریه

به هر شخص اعم از طرفین دعوا، شاهدان، گواهان، ذی‌نفعان و… که به صلاحدید دادگاه باید در جلسه دادرسی شرکت کنند، برگه اخطاریه داده می‌شود. در این برگه‌های چاپی و مخصوص، نام و نام خانوادگی فرد مورد اخطار، نام پدر، شغل، محل سکونت، محل و وقت دادگاه و… درج می‌شود.

۴. احضاریه

برگه‌ای که در آن به صلاحدید قاضی، حضور فردی اعم از متهم یا مطلع در دادگاه الزامی باشد، احضاریه گفته می‌شود. این برگه در دو نسخه چاپ شده که یک نسخه‌ی امضا شده نزد مأمور و دیگری نزد فرد احضار شده قرار خواهد گرفت. در صورت عدم حضور فرد احضار شده در وقت مقرر، درصورتی‌که در احضاریه ثبت شده باشد، دادگاه این حق را دارد که فرد احضار شده را جلب کند.

۵. دستور جلب

به برگه‌ای که در آن مقام قضایی دستور جلب فرد را به وی ابلاغ کند، دستور جلب گفته می‌شود که باید حتما به متهم ابلاغ شود.

۶. دادنامه

به فرم مخصوص قوه قضاییه که آرای دادگاه مانند احکام و قرارهای مختلف بر روی آن تایپ و امضا می‌شود را دادنامه می‌گویند.

۷. اجراییه

اجراییه برگه‌ای است که به موجب درخواست محکوم‌له (شخصی که رای به نفع او صادر شده است) توسط دادگاه صادر و به محکوم‌علیه (شخصی که رای به ضرر او صادر شده است) جهت اجرا ابلاغ می‌شود. همچنین، محکوم‌علیه طبق قانون 10 روز جهت اجرای حکم مهلت دارد.

ابلاغ اوراق قضایی

برای رسمیت بخشیدن به اوراق قضایی که در بالا توضیح داده شد، هرکدام از مراحل قضایی باید به ذی‌نفعان ابلاغ رسمی شود. فقط در صورتی یک حکم قابل‌اجرا است که فرد یا افراد طرفین دعوا یا وکلای آنان در دادگاه حضور داشته یا دادنامه به شکل قانونی به وی ابلاغ شده باشد.

سامانه ابلاغ (ثنا)

برای راحتی، در دسترس بودن و سرعت بخشیدن به فرآیندهای قضایی، سامانه ابلاغ الکترونیکی «ثنا» توسط قوه قضاییه طراحی و چند سالی است که اجرا شده است. هرگونه دستور قضایی، پیگیری، دریافت و ابلاغ اوراق قضایی به طرفین دعوا توسط «سامانه ابلاغ الکترونیک ثنا» صورت می‌پذیرد و این‌گونه است که اوراق قضایی، شکل اجرایی و قانونی به خود می‌گیرند.

این روند باعث چابکی سیستم قضایی کشور شده و زمان دادرسی برخی پرونده‌ها را که گاه به چند سال می‌رسید، به شکل قابل‌توجهی کاهش داده است. گفتنی است، باوجود سامانه ثنا، دیگر هیچ‌گونه ابلاغیه‌ای به شکل فیزیکی ارسال نمی‌شود. هر فرد حقیقی و حقوقی مراجعه‌کننده، دارای یک حساب کاربری خواهد بود که از طریق آن می‌تواند کلیه ابلاغیه‌های مرتبط با خود را دریافت کند.