جعل چیست و چه مجازاتی دارد؟
جعل یا به عبارتی تزویر یکی از جرائمی است که از گذشته تا به امروز در شکل‌های مختلف انجام می‌شود. برای سوال «جعل چیست»، معانی و مصادیق بسیاری ذکر شده که به‌طور جداگانه در این مطلب آن‌ها را بررسی خواهیم کرد. با توجه به اهمیت بالای این جرم، مجازاتی برای آن نیز در نظر گرفته شده است که بسته به نوع آن، تعیین خواهد گردید. اگر قصد آگاهی از تعریف جعل، انواع و مجازات جعل دارید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
رایج‌ترین‌های روش‌های جعل:
سندسازی: بعضی سندهای ساختگی و تقلبی که قابل استناد هستند، توسط جاعلان تولید شده و به کار گرفته می‌شوند.
ساخت مهر یا تقلید امضای دیگران: افراد از خطوط، کلمات و… استفاده می‌کنند تا نوشته‌ها، چک‌ها یا اسناد را به خود نسبت دهند. هرکسی شیوه خاص خود را برای این کار دارد. جاعلان، با تقلید از دست‌خط و امضاهای دیگران کارهای مجرمانه‌ای را پیش می‌برند.
دست‌کاری اسناد با ایجاد خراش و یا تراشیدن: گاهی فرد خطاکار با استفاده از وسایلی نوک‌تیز همچون چاقوها و تیغ‌ها بخشی از حروف، اعداد و کلمات را در سند پاک می‌کند. به این ترتیب عملی غیرقانونی صورت می‌گیرد.
دست‌کاری اسناد با قلم بری: در این روش، جاعل کلمات یا مواردی را به نوشته‌ها و سندها اضافه می‌کند. همچنین، ممکن است اعداد یا برخی کلمه‌ها را ناخوانا کند.
الحاق: در چنین روشی، چیزی به سند یا چک اضافه می‌شود. به عنوان مثال: با گذاشتن صفر در برابر رقم چک، مبلغ آن را افزایش می‌دهند.
پاک کردن: گاهی جاعلان، با استفاده از وسایلی همچون غلط‌گیر، پاک‌کن و… نوشته یا مهری را پاک می‌کنند.
تغییرات در تاریخ: در این روش تاریخی که بر روی سند یا چکی نوشته شده است را تغییر می‌دهند.
اتصال نوشته‌ای به سند: با روش‌هایی همانند منگنه، به هم چسباندن و… اسناد را به شکل دیگری جلوه می‌دهند.
انواع جعل
اکنون قصد داریم شما را با انواع جعل آشنا نماییم. لازم به ذکر است که این جرم بسیار گسترده است و با شیوه‌های بسیاری به انجام می‌رسد. اما به‌طورکلی آن را به دو دسته تقسیم‌بندی می‌کنند که عبارت هستند از:
1. جعل مادی
در این جرم، با استفاده از روش‌هایی که در قسمت قبل به آن‌ها پرداختیم، جاعل علائم، تغییرات و دست‌کاری‌هایی در اسناد موجود ایجاد می‌کند. چنین تغییراتی توسط افراد ماهر، رایانه‌ها و حتی گاهی عموم مردم قابل تشخیص هستند.
2. جعل معنوی
جاعل در چنین جرمی، از راهکارهای ذکر شده، بهره نمی‌گیرد. بلکه در هنگام تولید سند، آن را به نحوه دیگری می‌نویسد. درنتیجه، هیچ دست‌کاری آشکار و واضحی در اسناد به وجود نمی‌آید. زیرا تغییرات در مضمون و باطن نوشته، ایجاد می‌شود.
برای این‌که منظور ما را بیشتر متوجه شوید، به این مثال توجه نمایید:
تصور کنید، در هنگام بازجویی از مجرم، از او سوال می‌شود: آیا جرم خود را می‌پذیرد؟ و او در پاسخ می‌گوید: خیر. اما بازپرس در همان لحظه در پرونده وی واژه «بله» را به‌عنوان جواب داده‌شده، می‌نویسد! این مسئله دقیقا همان چیزی است که در چنین جعلی اتفاق می‌افتد.
چند نمونه از مصادیق جرم جعل عبارت هستند از:
- تغییر درون‌مایه محتوای نوشته
- دگرگون کردن سخنان یک مقام دولتی، رسمی و…
- مسئله‌ای باطل را حقیقی و درست نشان دادن
- موضوعی که کسی به آن اعتراف نکرده را اقرار شده نمایش دادن
درجه جرم جعل
بر اساس شدت و نوع آن، مجازات این عمل در سه درجه مختلف قرار می‌گیرد. این درجات عبارت هستند از:
درجه 7: میزان جزای این مورد، 91 روز الی 6 ماه حبس است. همچنین، جاعل باید جریمه نقدی بپردازد.
درجه 6: جعل‌کننده به 6 ماه تا 2 سال حبس محکوم می‌شود. گفتنی است، جزای نقدی نیز تعیین می‌شود.
درجه 3: اگر جاعل، نامه رئیس قوه مجریه را تغییر دهد و چنین جعلی مرتکب شود، جرم او در این دسته قرار می‌گیرد؛ که مجازات آن بیش از 10 تا 15 سال حبس است.
اثبات جرم جعل
در محضر دادگاه اقرار جاعل به جرم و یا شهادت شاهدان منجر به اثبات می‌شود. در غیر این صورت به ارائه مدرک و بررسی‌های بیشتر توسط کارشناسان قوه قضائیه و یا نیروی انتظامی نیاز است. این بررسی‌ها به دو روش انجام می‌شوند که عبارت هستند از:
1. روش فیزیکی
برای استفاده از چنین روشی، شاکی باید نمونه امضای خود را به دادگاه ارائه دهد تا بتوانند آن را با امضایی که بر روی مدرک جعلی وجود دارد، تطبیق دهند. کارشناسان، بر اساس خطوط شکسته، میزان فشاری که به قلم وارد شده و… بررسی‌هایی را انجام می‌دهند و نتیجه را اعلام می‌کنند.
2. روش شیمیایی
زمانی که بررسی فیزیکی پاسخ‌گو نباشد و دستیابی به نتیجه قطعی و دقیق حاصل نشود، از این راهکار استفاده می‌کنند. در این نوع آزمایش، با تابش پرتوهای نور اطلاعات دقیقی به‌دست می‌آورند. اگر بررسی‌های انجام‌گرفته ثابت کند تغییراتی در سند به وجود آماده، انکار خطاکار او را تبرئه نمی‌کند.
مجازات جعل چیست؟
اگرچه در قسمت‌های قبل نیز به مجازات جعل اشاره کردیم، اما در این بخش به طور جامع‌تری به آن خواهیم پرداخت.
جزای جعل در اسناد رسمی
بر اساس ماده 532، چنین متخلفانی به 1 الی 5 سال زندان محکوم می‌شوند و یا باید 6 الی 30 میلیون جریمه نقدی بپردازند.
جزای جعل در اسناد عادی
بر اساس ماده 536، این جاعلان به 6 ماه الی 2 سال حبس محکوم می‌شوند و یا 3 الی 12 میلیون جزای نقدی خواهند پرداخت.
سخن پایانی
ازآنجاکه امروزه جعل به روش‌های گوناگونی صورت می‌گیرد، تقاضا می‌کنیم هوشمندانه عمل کنید تا هرگز قربانی چنین جرائمی نشوید. زیرا این جرم‌ها آسیب و ضررهای زیادی به شما وارد می‌کنند. همچنین در صورت مواجهه با این مسائل، حتما با وکلای حاذق مشورت کنید و از آن‌ها کمک بگیرید. در این مطلب تلاش کردیم به سوال «جعل چیست» پاسخ مناسبی دهیم و مجازات جعل را با توجه به نوع آن نیز توضیح دهیم. امیدواریم توانسته باشیم با ارائه این مقاله، به اکثر سوالات شما در رابطه با معنی و مفهوم جعل پاسخ مناسبی دهیم.
