مجازات نزاع دسته جمعی با سلاح سرد و گرم چیست؟ + [ارکان جرم]

احتمالا برای شما پیش آمده است که نظاره‌گر یک نزاع دسته جمعی باشید و یا اینکه اخبار آن را در رادیو و تلویزیون بشنوید. شاید حتی خودتان در این دعواها حضور داشته‌اید و یا در آنها مشارکت فعالی داشته باشید. همان‌طور که قابل حدس است، این اقدام جرم بوده و در قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده است. ضمن اینکه دارای ضمانت اجرای موثری هم می‌باشد. بنابراین، بهتر است قبل از هرگونه اقدامی در این خصوص، ابتدا با جرم دعوای دسته جمعی در قانون آشنا باشید. در ادامه با ما همراه باشید تا تمام نکات حقوقی لازم مانند مفهوم، ارکان، جنبه عمومی جرم و مجازات نزاع دسته جمعی را با شما در میان بگذاریم.

نزاع دسته جمعی چیست؟

در قانون مجازات اسلامی، تعریف دقیق و روشنی از نزاع دسته جمعی نیامده است. هرچند که با توجه به لزوم صریح بودن قانون مجازات اسلامی، لازم بود که حداقل یک ماده به تعریف این جرم اختصاص پیدا می‌کرد. البته شاید ذکر نشدن آن در قانون، به دلیل عرفی بودن این جرم است. بنابراین لازم است که عرف حاکم در محل، آن اتفاق را درگیری دسته جمعی بداند.

اینکه نزاع جمعی شامل درگیری‌های لفظی هم می‌شود یا اینکه فقط مربوط به برخوردهای فیزیکی است، جای بحث دارد. اما به‌طورکلی، از متن ماده 615 قانون مجازات اسلامی مصوب 92، این چنین استنباط می‌شود که مقصود قانون‌گذار، تنها برخورد فیزیکی است. قابل توجه است که این برخورد فیزیکی باید با هدف آسیب رساندن به دیگری باشد.

به‌عنوان نمونه، تصور کنید که در آداب و رسوم یک محله، کشتی گرفتن مردان در روز معینی از سال رسم است. این نمی‌تواند به‌عنوان نزاع دسته جمعی تلقی شود. زیرا عرف موجود در محل، آن را نزاع تلقی نمی‌کند. بنابراین، مجازات نزاع دسته جمعی شامل افراد حاضر نخواهد شد.

ارکان نزاع دسته جمعی

هر جرمی دارای سه رکن قانونی، مادی و معنوی بوده و در صورت تحقق جرم، مرتکب به مجازات نزاع دسته جمعی محکوم خواهد شد. رکن قانونی نزاع دسته جمعی، در ماده 615 قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات ذکر شده است که مطابق این ماده، برای جنایات منتهی به قتل، نقص عضو و ضرب و جرح به تفکیک مجازات‌های مختلفی در نظر گرفته شده است.

رکن مادی این جرم هم ایراد جنایت بر دیگری است. این عنوان از صدر ماده 615 قابل اثبات است و شکی در آن وجود ندارد. در خصوص رکن مادی این جرم، نکته دیگری هم مدنظر است و آن بحث دفاع مشروع می‌باشد. دفاع مشروع یکی از عوامل رافع مسئولیت کیفری است. البته باید تحت شرایط خاصی که در ماده 156 قانون مجازات اسلامی جدید ذکر شده است، عمل کند.

جهت مشاوره درباره جرم نزاع دسته جمعی و یا اعطای وکالت، از دکمه‌های زیر استفاده کنید.

تبصره ماده 615، دفاع مشروع را از عوامل رافع مسئولیت کیفری دانسته است. به این معنا که اگر شخص در نزاع دسته جمعی در حال دفاع مشروع باشد، مقصر شناخته نشده و به مجازات نزاع دسته جمعی نیز محکوم نخواهد شد.

گفتنی است، دفاع مشروع یکی از پیچیدگی‌های خاصی می‌باشد که در قانون مجازات اسلامی شناخته شده است. لازم به ذکر است که در عمل، اثبات دفاع مشروع کاری بسیار دشوار است و در صورتی‌که شخص مرتکب هر یک از شرایط مندرج در ماده 156 را نداشته باشد، مشمول دفاع مشروع نخواهد بود.

رکن معنوی جرم نزاع دسته جمعی هم سوءنیت است. به این معنا که شخص باید حتما با علم و آگاهی در دعوای دسته جمعی شرکت داشته باشد. لازم به ذکر است که سوءنیت، عاملی است که در اکثر مواد قانون مجازات اسلامی شناسایی شده است. بنابراین، متوجه شدیم که اگر این جرم در قانون محقق شود، مرتکبین مشمول مجازات نزاع دسته جمعی خواهند شد.

جنبه عمومی نزاع دسته جمعی

نزاع دسته جمعی از جمله جرائمی است که جنبه عمومی دارد. به‌طوری‌که می‌توان گفت هدف قانون‌گذار از تصویب این ماده، حفظ آسایش عمومی مردم بوده است.

مشارکت در نزاع دسته جمعی

بهتر است بدانید، برای هر یک از شرکت‌کنندگان در درگیری دسته جمعی، مجازات یکسانی در نظر گرفته شده است. زیرا مشارکت در جرائم موجب می‌شود که هر یک از شرکا، مجازات فاعل مستقل را تحمل نمایند. ماده 615 قانون مجازات اسلامی هم به همین امر اشاره دارد.

البته اگر کسی از نزاع دسته جمعی مطلع نباشد و بعدا با فریب به نزاع بپیوندد، جزو شرکا محسوب نمی‌شود. زیرا سوءنیت در این فرد وجود نداشته و تنها با فریب به افراد حاضر پیوسته است. ازاین‌رو، مجازات نزاع دسته جمعی نیز برای وی در نظر گرفته نمی‌شود.

لازم به توضیح است، اگر شخصی ادعای ناآگاهی از درگیری نماید، بار اثبات این ادعا بر دوش او است و تشخیص صحت این ادعا، با دادگاه و قاضی حاضر است. هرچند که اثبات این ادعا بسیار دشوار به نظر می‌رسد و حتی شاید در مواردی، غیر ممکن باشد. بنابراین بهتر است در این خصوص، با یک وکیل کیفری مشورت نمایید.

حکم و مجازات نزاع دسته جمعی

مجازات جرم نزاع دسته جمعی به تفصیل در ماده 615 قانون مجازات اسلامی شناسایی شده است. این تفکیک بندی بر اساس نتیجه عمل فرد انجام گرفته است. به این منظور اگر درگیری دسته جمعی، منتهی به مرگ شود، مرتکبین به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهند شد.

جراحت منتهی به نقص عضو دارای مجازات حبس از شش ماه تا سه سال است و در نهایت، جنایت ضرب و جرح در این درگیری‌ها مطابق با این ماده، دارای مجازات حبس از سه ماه تا یک سال است.

لازم به ذکر است که مجازات‌های فوق، تنها برای مرتکبینی است که در دعوای دسته جمعی حضور پیدا کنند و همان‌طور که گفته شد، عمل آن‌ها جنبه دفاع مشروع نداشته باشد.

همچنین، این مجازات‌ها در کنار مجازات‌های مندرج در بخش قصاص و دیات اعمال می‌گردد. این امر نیز از تبصره 2 ماده 615 تعزیرات قابل استنباط است. اگر همچنان در خصوص مجازات نزاع دسته جمعی ابهامی دارید، در بخش دیدگاه‌ها سوالتان را بنویسید تا توسط وکلای کیفری مجموعه «وکیل با من» پاسخ داده شود.

سوء پیشینه نزاع دسته جمعی

جرائم، به‌طورکلی به دو دسته جرائم دارای «محکومیت کیفری موثر» و «محکومیت کیفری غیر مؤثر» تقسیم‌بندی می‌شوند. مجازات مندرج برای جرم دعوای دسته جمعی، جزو محکومیت‌های کیفری موثر است. مگر اینکه ارکان این جرم که در بالا ذکر شد، برای مرتکب وجود نداشته باشد.

گفتنی است، جرم درگیری دسته جمعی از طریق شرکت گروهی افراد میسر است و صرف اینکه دو نفر در خیابان به نزاع بپردازند، مشمول این جرم نخواهند شد. به عبارتی، این دو فرد مشمول مجازات نزاع دسته جمعی نخواهند شد.

سخن پایانی

ما در این مطلب از وب‌سایت «وکیل با من» تلاش کردیم تا شما را با مفهوم دعوای دسته جمعی، ارکان، جنبه عمومی و مجازات نزاع دسته جمعی آشنا سازیم. ازآنجاکه این جرم مجازات سنگینی را در بردارد، بهتر است تا جای ممکن از آن دوری کرده و در صورتی که گرفتار آن شده‌اید، از یک وکیل پایه یک دادگستری بخواهید تا بهترین راه‌کار ممکن را در اختیارتان قرار دهد.

سوالات متداول